Naar inhoud springen

Johann Christoph Adelung

Van Wikipedia

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


Johann Christoph Adelung

Johann Christoph Adelung (Spantekow, 8 augustus 1732 - Dreesdje, 10 september 1806) waas 'nen Duutje spraokkundigen en lexicograaf van waem zie wirk invloodriek waas en biegedragen haet ane standerdisering vanne Duutsje spraok.

Adelung studeerde theeologie van 1752 toet 1758 in Halle bie Siegmund Jakob Baumgarten. In 1759 woort t'r poëzielieërer aan 't gymnasium in Erfurt. Saer 1763 waas t'r privégelieërdje en euverzètter in Leipzig. In 1787 woort t'r houfbibliotieëkaer ane hofbibliotieëk in Dreesdje.

Adelung sjreef versjillige kultuurhistorische en gesjiedkóndige werke, mer is meis bekandj veur zien spraokkundige oetgave. Zie wichtigste werk is 't Grammatisch-kritisches Wörterbuch der hochdeutschen Mundart (1774-1786), det toette midde vanne neugentieëndjen ieëf 't wichtigste werk euvere Duutsje spèlling waas. In 1788 brach t'r daoboete de Vollständige Anweisung zur deutschen Orthographie oet. Hie-in lag t'r de betrèkkelik uniform spèlling bès eiveljig en stèlselmaesig vas toet 'ne naom. Zien spèlling woort op sjoeale gelieërdj en gebroek door sjrievers wie Johann Wolfgang von Goethe en Christoph Martin Wieland. 't Systeem-Adelung euver 't gebroek vanne ringel-s "ß" woort in 1901 offesjeel ingeveurd en bleef geljig toette spèllingsverangering van 1996.