Zink

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Zink is e sjemisch element mit 't symboeal Zn en 't atoeamnómmer 30. 't Is e bluitsig wit euvergangsmetaal.

Toepassinge[bewirk | brón bewèrke]

Inne industrie wuuertj zink väöl gebroek in legeringe. Inkel wichtige toepassinge zeen:

Besjurming taenge corrosie door lektrolytisch of thermisch verzinke;
Es legeringsmatterjaal in messing, zilvernikkel en soldeertin;
In batterieje;
Es raengerpiep, daakgäöt en daakbedèkking;
Es muntjmetaal. d'n Amerikaanse cent besteitj oet zink mit e dón kaoperläögske. Zowaal in 't Belsj in Nederlandj woort zink in kriegstied gebroek es goodkoup muntjmetaal;
In e belanceringsgewich oppe staole velg van 'ne wage. 't Wuuertj döks loead geneump; 't is aevel zink det es 'ne miljeuvruntjelikere vervanger wuuertj gebroek;
Zinkoxied wuuertj inne varfindustrie gebroek es kluuerstof en zinksulfied is 'ne component vanne witte pigmentstof lithopoon;
Inne genaeskónde wuuertj zinkoxied gebroek es wirkzaam óngerdeil van versjillige zalve bie eczeem. 't Haet 'n indruuegendje, verkeulendje en adstringerendje (sametrèkkendje) wirking. Zink wuuertj ouch es aetessupplement toegepas;
Bieje bewirking van röbber wuuertj zinkoxied es katalysator gebroek;
Inne organische sjemie wuuertj dimethylzink (Zn(CH₃)₂) gebroek veur versjillige synthese;
Zink is e wichtig biologisch spaorelement;
De zink-zinkoxiedcyclus of Zn/ZnO-cyclus is e percès in twieë fase op gróndj van zink en zinkoxied veure perduksje van waterstofgaas mit 'n tupische efficiëntie van 40%.

Versjieninge[bewirk | brón bewèrke]

De wichtigste zinkhajendje ertse zeen sfaleriet (zinkblenj, ZnS), smithsoniet ('n carbonaat), calamien ('n silicaat) en frankliniet.

Isotoeape[bewirk | brón bewèrke]

Stabielste isotoeape
Iso	RA (%)	Halveringstied	VV	VE (MeV)	VP
⁶⁴Zn	48,6	stabiel mit 34 neutrone
⁶⁵Zn	syn	244,26 d	EV	1,351	⁶⁵Cu
⁶⁶Zn	27,9	stabiel mit 36 neutrone
⁶⁷Zn	4,1	stabiel mit 37 neutrone
⁶⁸Zn	18,8	stabiel mit 38 neutrone
⁷⁰Zn	0,6	5·10¹⁴ j	??	6,739	^????
⁷²Zn	syn	46,5 u	ß-	0,458	⁷²Ga

Inne netuur kump zink op aerd es veer stabiel isotope veur: ⁶⁴Zn, ⁶⁶Zn, ⁶⁷Zn en ⁶⁸Zn, wobie ⁶⁴Zn mit 48,6% 't grótste deil oetmaak. Daonaeve kónne twieëentwintjig radioaktieve isotoeape waere óngersjeie mit halveringstieje variërendj van inkel millisekónd toet ruum 244 dagen veur ⁶⁵Zn.